Δέν τα λένε όλα σε όλους.
'' Ού τα πάντα τοις πάσι ρητά ''
Να μη βαδίζεις στους εύκολους δρόμους.
'' Τας λεωφόρους μη βαδίζειν ''
Να διαλέγεις τον άριστο βίο.
'' Βίον αιρείσθαι τον άριστον ''
Δύσκολο να βαδίζεις πολλούς συγχρόνως δρόμους του βίου.
'' Χαλεπόν πολλάς οδούς άμα του βίου βαδίζειν ''
Αμοίραστα όλα να τα έχετε όλοι.
'' Αδιανέμητα πάντα πάντες κατέχετε ''
Να κρύβεις την αλήθεια είναι σαν να θάβεις χρυσάφι.
'' Σιγάν την αλήθειαν χρυσόν εστι θάπτειν ''
Να μη λες με πολλά λόγια λίγα πράγματα, αλλά με λίγα λόγια πολλά.
'' Μη εν πολλοίς ολίγα λέγε, αλλ` εν ολίγοις πολλά ''
Πρέπει να σιωπάς ή να λες λόγια ανώτερα απ' τη σιωπή.
'' Χρη σιγάν ή κρείσσονα σιγής λέγειν ''
Όταν είσαι οργισμένος ούτε να λες ούτε να ενεργείς.
'' Εν οργή μήτε λέγειν μήτε πράττειν ''
Λέγε εκείνα που πρέπει και όπως πρέπει και μην ακούς εκείνα που δεν πρέπει.
'' Λάλει α δει και ό, τι δει και ούκ ακούσει α μη δει ''
Η αγραμματοσύνη είναι μητέρα όλων των παθών.
'' Απαιδευσία πάντων παθών μήτηρ ''
Περισσότερο οδυνηρό να είσαι δούλος σε πάθη παρά σε τυράννους.
'' Δουλεύειν πάθεσι χαλεπώτερον ή τυράννοις ''
Τι έκανα που δεν έπρεπε; Τι έκανα που έπρεπε; Τι έπρεπε να κάνω και δεν το έκανα;
'' Πη παρέβην; τι δ` έρεξα; τι μοι δέον ουκ ετελέσθη; ''
Ένα είναι η αρχή των πάντων.
'' Έν αρχά πάντων ''
Τα πάντα γίνονται κατά τους αριθμούς.
'' Πάντα κατ` αριθμόν γίγνονται ''
Ο Θεός πάντοτε γεωμετρεί.
'' Θεός αεί γεωμετρεί ''
Επάνω σ` όλα βασιλεύει θεός, μοναδικός πάντοτε και σταθερός, που τίποτα δεν του μοιάζει.
'' Έστιν ηγεμών και άρχων απάντων θεός, εις αει εών, μόνιμος, ακίνητος, αυτός εαυτώ όμοιος, έτερος των άλλων ''
Ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ' το άλλο, δηλαδή της ψυχής απ' το σώμα. '' Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις, της ψυχής και του σώματος απ' αλλήλου. '' ΠΛΑΤΩΝΑ
`Οταν επέρχεται ο θάνατος στον άνθρωπο, το μεν θνητό μέρος αυτού, καθώς φαίνεται, πεθαίνει, το δε αθάνατο, η ψυχή, σηκώνεται και φεύγει σώο και άφθαρτο. '' Επιόντος άρα θανάτου επί τον άνθρωπον, το μεν θνητόν, ως έοικεν, αυτού αποθνήσκει, το δ' αθάνατον, σώον και αδιάφθορον, οίχεται απιόν. '' ΠΛΑΤΩΝΑ
Ωραία πραγματικά απόκρυφη διδασκαλία μας δόθηκε απ' τους θεούς, ότι δηλαδή ο θάνατος, όχι μόνο δεν είναι κακό (επιζήμιο) για τους ανθρώπους, αλλ' αντίθετα είναι ωφέλιμο πράγμα. '' Η καλόν εκ μακάρων μυστήριον, ου μόνον είναι τον θάνατον θνητοίς ου κακόν, αλλ' αγαθόν. '' Επιτάφιο επίγραμμα ιεροφάντη
Ο, τι πεθαίνει δε χάνεται, αλλά μένει μέσα στη φύση. '' `Εξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει. '' ΜΑΡΚΟΥ ΑΥΡΗΛΙΟΥ
Τίποτα δε διαφέρει ο θάνατος απ' τη ζωή. '' Ουδέν έφη τον θάνατον διαφέρειν του ζην. '' ΘΑΛΗ
Ο θάνατος τότε θα έλθει, όποτε οι Μοίρες ορίσουν. '' Θάνατος τότ' έσσεται οπότε κεν δη Μοίραι επικλώσωσι. '' ΚΑΛΛΙΝΟΥ
Ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια. '' Ύπνω και θανάτω διδυμάοσιν . '' ΟΜΗΡΟΥ
Η ένωση της ψυχής με το σώμα δεν είναι με κανένα τρόπο ανώτερη απ' το χωρισμό τους. '' Κοινωνία γαρ ψυχή και σώματι διαλύσεως ουκ έστιν η κρείττον. '' ΠΛΑΤΩΝΑ
`Οποιος απ' τους ανθρώπους φοβάται πολύ το θάνατο, γεννήθηκε μωρός. Η έννοια του θανάτου, ανήκει στη Μοίρα. `Οταν έλθει ο καιρός, ακόμα και στ' ανάκτορα του Δία αν καταφύγεις, είναι αδύνατο να τον αποφύγεις. '' `Οστις δε θνητών θάνατον ορρωδεί λίαν, μωρός πέφυκε• τη τύχη μέλει τάδε• όταν δ' ο καιρός του θανείν ελθών τύχη, ουδ' αν προς αυλάς Ζηνός εκφύγει μολών. '' ΣΟΦΟΚΛΗ
Πρέπει ν' ακολουθήσουμε την άποψη του Αναξαγόρα, εξ' αιτίας της οποίας αναφώνησε, όταν πέθανε το παιδί του: "`Ηξερα ότι γέννησα θνητό". '' `Εξεστι γαρ την Αναξαγόρου διάθεσιν, αφ' ης επί τη τελευτή του παιδός ανεφώνησεν, "`Ηδειν θνητόν γεννήσας". '' ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ
Πένθησε με μέτρο τους γνωστούς σου. Γιατί δεν έχουν πεθάνει, αλλά τον ίδιο δρόμο που όλοι αναγκαστικά θα περάσουμε, αυτοί τον πήραν πρώτοι. '' Πενθείν δε μετρίως τους προσήκοντας φίλους, ου γαρ τεθνάσιν, αλλά την αυτήν οδόν, ην πάσιν ελθείν έστ' αναγκαίως έχον, προεληλύθασιν. '' ΑΝΤΙΦΑΝΗ
Το θάνατο κανένας δε πρέπει να φοβάται, εκτός αν είναι εντελώς ανόητος και δειλός. Την αδικία όμως πρέπει να φοβάται. Γιατί, αν η ψυχή φτάσει στον `Αδη με το βάρος των χειροτέρων αδικημάτων, θα είναι γι' αυτήν η μεγαλύτερη απ' όλες τις συμφορές.
'' Αυτό μεν το αποθνήσκειν ουδείς φοβείται, όστις μη παντάπασιν αλόγιστός τε και άνανδρος εστί, το δε αδικείν φοβείται. πολλών γαρ αδικημάτων γέμοντα την ψυχήν εις `Αιδου αφικέσθαι πάντων έσχατον κακών εστίν. '' ΠΛΑΤΩΝΑ
Τους ανθρώπους ταράζουν όχι οι καταστάσεις που περνούν, αλλά οι ιδέες που έχουν γι' αυτές. Ο θάνατος δεν είναι κάτι φοβερό, γιατί τότε θα ήταν και για το Σωκράτη. Το θάνατο τον κάνει φοβερό η ιδέα ότι είναι φοβερός. '' Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα, οίον ο θάνατος ουδέν δεινόν, επεί Σωκράτη αν εφαίνετο• αλλά το δόγμα το περί του θανάτου διότι δεινόν, εκείνο το δεινόν έστιν. '' ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ
Να μη πεις για οποιοδήποτε πράγμα ότι το "έχασα", αλλά ότι, το "απέδωσα". Πέθανε το παιδί σου; Απεδόθη. Πέθανε η γυναίκα σου; Απεδόθη. Σου κλέψανε τη περιουσία σου; Μα κι' αυτή απεδόθη. Όσο σου δίνεται να το έχεις, φρόντιζέ το, ως κάτι ξένο, όπως οι περαστικοί το ξενοδοχείο. '' Μηδέποτε επί μηδενός είπεις ότι "Απώλεσα αυτό", αλλ' ότι "Απέδωκα". Το παιδίον απέθανεν; απεδόθη. Η γυνή απέθανεν; απεδόθη. Το χωρίον αφηρέθην; Ουκούν και τούτο απεδόθη... μέχρι δ' αν διδώ ως αλλοτρίου αυτού επιμελού, ως του πανδοχείου οι παριόντες. '' ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ
Ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια. ‘’Υπνω και θανάτω διδυμάοσιν’’
Οι Μοίρες έδωσαν στους ανθρώπους ψυχή υπομονετική. ‘’Τλητόν γαρ Μοίραι θυμόν θέσαν ανθρώποισιν’’
Από τη μοίρα του κανένας δεν ξεφεύγει. ‘’Μοίρ' ολοή, την ου τις αλεύεται ος κε γένηται’’
Και η γνώμη των φρονίμων μπορεί να μεταβληθεί. ‘’Στρεπταί μεν τε φρένες εσθλών’’
Η φοβερή κοιλιά, η καταστρεπτική, πολλά κακά προξενεί στους ανθρώπους ‘’Γαστέρος ένεκα λυγρής, ουλομένης, η πολλά κακ' ανθρώποισι δίδωσιν’’
Η νοικοκυροσύνη ανατρέφει θαυμάσια παιδιά. ‘’Οικωφελίη, η τε τρέφει αγλαά τέκνα’’
Ο θαρρετός άνθρωπος σε κάθε πράξη πιο καλά προκόβει. ‘’Θαρσαλέως γαρ ανήρ εν πάσιν αμείνων έργοισιν τελέθει’’
Δεν είναι καλό να ντρέπεται ο άνθρωπος εκείνος που έχει ανάγκη. ‘’Αιδώς δ' ουκ αγαθή κεχρημένω ανδρί παρείναι’’
Ο, τι λόγο θέλεις να πεις, τέτοιον και θ' ακούσεις. ‘’Οποιόν κ' έπησθα έπος, τοιόν κ' επακούσας’’
Δεν πρέπει να ζηλεύει κανένας τα ξένα πράγματα. ‘’Ουδέν τι σε χρη αλλοτρίων φθονέειν’’
Ο ξένος κι ο ικέτης είναι σαν αδελφός στον άνθρωπο. ‘’Αντι κασιγνήτου ξείνος θ' ικέτης τε τέτυκται’’
Τι κρίμα, να τα βάζουν οι άνθρωποι με τους θεούς. Γιατί ισχυρίζονται ότι από εμάς τους βρίσκουν οι δυστυχίες τους, ενώ αυτοί οι ίδιοι με τις αδικίες τους περνούν δυστυχίες, χωρίς να τους φταίει η μοίρα τους. ‘’Ω πόποι, οίον δη νυ θεούς βροτοί αιτιόωνται, εξ ημέων γαρ φασι κακ' έμμεναι. Οι δε και αυτοί σφήσιν ατασθαλίησιν υπέρ μόρον άλγε' έχουσι’’
Βαρειά είναι η οργή του Θεού, σαν πέφτει. ‘’Χαλεπή δε θεού έπι μήνις’’
Οι μακάριοι θεοί δεν αγαπούν τις άδικες πράξεις, αλλά τιμούν τη δικαιοσύνη και τα δίκαια έργα των ανθρώπων. ‘’Ου μεν σχέτλια έργα θεοί μάκαρες φιλέουσιν, αλλά δίκην τίουσι και αίσιμα έργ' ανθρώπων’’
«Αιδώς Αργείοι!»: (Ντροπή σας Αργείοι!)
Για πρώτη φορά το είπε η Ήρα, μετά το επανέλαβε ο Αγαμέμνονας και στη συνέχεια ο Δίας. Και οι τρεις το είπαν στους Έλληνες για να τους δώσουν θάρρος να πολεμήσουν τους Τρώες. Τη φράση τη χρησιμοποιεί κανείς για να αποδοκιμάσει κάποιον που κάνει πράγματα για τα οποία πρέπει να ντρέπεται.
«Άχθος αρούρης»: (Βάρος της γης)
Το είπε ο Αχιλλέας στη μητέρα του Θέτιδα, όταν ήταν πολύ στεναχωρημένος για το θάνατο του αγαπημένου του φίλου Πάτροκλου. Η φράση χρησιμοποιείται μεταφορικά για ανθρώπους που θεωρούνται άχρηστοι.
«Έπεα πτερόεντα» (Λόγια φτερωτά, λόγια του αέρα)
«Επί ξυρού ακμής»: (Στην κόψη του ξυραφιού)
Το είπε ο Νέστορας στο Διομήδη για να του δείξει πόσο επικίνδυνα ήταν τα πράγματα. Η φράση χρησιμοποιείται μεταφορικά για να δείξει πόσο κρίσιμη είναι μια κατάσταση.
«Και καπνόν αποθρώσκοντα»: (Και καπνό ν’ ανεβαίνει )
Η φράση αναφέρεται στη λαχτάρα του Οδυσσέα να γυρίσει στην πατρίδα του μόνο για να δει από μακριά τον καπνό να ανεβαίνει από την εστία του σπιτιού του. Χρησιμοποιείται για να δηλώσει μεγάλη νοσταλγία.
«Μάντης κακών»: Έτσι αποκάλεσε ο Αγαμέμνονας το μάντη Κάλχαντα, επειδή αποκάλυψε ότι για το θανατικό που θέριζε το στρατόπεδο των Αχαιών υπεύθυνος ήταν ο βασιλιάς των Μυκηνών.
«Μένεα πνέω»: Φράση που επαναλαμβάνεται πολλές φορές στην Ιλιάδα και δείχνει την υπερβολική οργή.
«Νόστιμον ήμαρ»: Η ημέρα της επιστροφής στην πατρίδα.
«Παρά θίν’ αλός»: (Πλάι στο κύμα)
Χρησιμοποιούμε τη φράση και σήμερα με την ίδια σημασία.
«Σήματα λυγρά»: (Ολέθρια σημάδια)
«Κάθε αρχή και δύσκολη»
«Αρχή δήπου παντός έργου χαλεπωτέρα
«Κακή αρχή, κακό τέλος»
«Κακής απ' αρχής τέλος κακόν»
«Ο καιρός ξεσκεπάζει την αλήθεια».
«Αγει δε προς φως την αλήθειαν χρόνος»
«Από παιδί και μεθυσμένο μαθαίνεις την αλήθεια»
«Οίνος και παίδες αληθείς» (Πλάτων)
«Η αλήθεια είναι πικρή»
«Εχει τι πικρόν ο της αληθείας λόγος» (Δίων)
«Η αλήθεια δεν κρύβεται»
«Αδύνατον τ' αληθές λαθείν» (Μένανδρος)
«Η αλήθεια είναι θεός»
«Αλάθεια θεών ομόπολις» (Στοβαίος)
«Το δίκαιο πρά(γ)μα δε χάνεται»
«Ανδρός δικαίου καρπός ουκ απόλλυται» (Μένανδρος)
«Ο,τι σπείρεις, θα θερίσεις»
«Καρπόν ον έσπειρας θέριζε».
«Αλλος σπέρνει, κι άλλος θερίζει»
«Αλλοι μεν σπείρουσιν, άλλοι δ' αμήσονται»
«Πρώτα να ξετάζεις κι ύστερα να δικάζεις»
«Ανεξέταστον μη κόλαζε ουδένα» (Μένανδρος)
«Αν δεν ακούσεις και τους δυο, δίκιο ποτέ μη δώσεις»
«Μηδενί δίκην δικάσης πριν άμφω μύθον ακούσης» (Φωκυλίδης).
«Η ανάγκη λει [λύνει] το νόμο»
«Ουδείς ανάγκης μείζον ισχύει νόμος» (Στοβαίου)
«Κάνε την ανάγκη φιλοτιμία»
«Την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιησάμενος» (Αννα Κομνηνή).
«Αξίζει ο άνθρωπος όσο συλλογίζεται»
«Πας άνθρωπος τοσούτου άξιος, όσου άξια γινώσκει ή φρονεί» (Πυθαγόρας)
«Ο άνθρωπος αγιάζει τον τόπο, κι όχι ο τόπος τον άνθρωπο»
«Ουχ οι τόποι τους άνδρας εντίμους, αλλ' οι άνδρες τους τόπους επιδεικνύουσι» (Αγησίλαος).
«Καλύτερος ένας καλός γέρος απ' τον καλύτερο νιο»
«Πολλών νέων καν γέρων εύψυχος ή κρείσσων» (Ευριπίδης).
«Απ' αγκάθι βγαίνει ρόδο...»
«Τα ρόδα εν ακάνθαις φύονται, αλλ' εν ηδονή και κάλλει διαφέρει» (Ανάχαρσις).
«Σκέψου και πορέψου»
«Νόει και τότε πράττει» (Θέογνις)
«Ακουγε πολλά και λέγε λίγα»
«Ακουε πολλά, λάλει ολίγα» (Βίας).
«Σταλαματιά, σταλαματιά, τρώγεται η πέτρα η πλατιά»
«Σταγόνες ύδατος πέτρας κοιλαίνουσι» (Πλούταρχος).
«Αν δεν πάθεις, δε θα μάθεις»
«Εάν μη πάθης, ου μάθης».
«Οι άσπρες τρίχες δεν κάνουνε τη γνώση»
«Ουχ αι τρίχες ποιούσιν αι λευκαί φρονείν» (Στοβαίου)
«Τα γράμματα είναι φως πολύ»
«Την παιδείαν έτερον ήλιον είναι τοις πεπαιδευμένοις» (Ηράκλειτος)
«Τα γράμματα είναι καλά, μα να 'χεις νου και γνώση»
«Ως ουδέν η μάθησις, αν μη νους παρή» (Μένανδρος)
«Ο πηλός αν δε δαρθεί, κεραμίδι δε γίνεται»
«Ο πηλός αν μη δαρή, κέραμος ου γίγνεται»
«Αλλουνού δουλεύει η γλώσσα, κι αλλουνού μασούν τα δόντια» (αντιπαράθεση λογάδων και φαγάδων)
«Αλλοισι μεν γλώττα, άλλοισι δε γομφίοι»
«Η γλώσσα κάστρα καταλεί και κάστρα θεμελιώνει»
«πόλιν ανορθώνουσα και πόλιν καταστρέφουσα»
«Κράτα τη γλώσσα σου»
«Γλώσσης προ των άλλων κράτει» (Ιάμβλιχος)
«Μέλι στάζει η γλώσσα του»
«Τού (Νέστορα) και από γλώσσης μέλιτος γλυκέος ρέεν αυδή»
«Ο μωρός έχει αδερφό τον πονηρό»
«Η μωρία μάλιστα αδελφή της πονηρίας έφη»
«Τα γέλια βγαίνουν κλάματα»
«Γέλως άκαιρος κλαυθμάτων παραίτιος»
«Στο δόκανο δε μπαίνει δυο φορές η αλεπού»
«Αλλ' ουκ αύθις αλώπηξ εις πάγην».
«Πολλά ξέρ' η αλεπού, ο σκατζόχοιρος ένα και καλό»
«Πολλ' οίδ' αλώπηξ, αλλ' εχίνος [αχινός] έν μέγα» (Αρχίλοχος).
«Το κακό το δέντρο, απ' την αρχή ξερίζωμα»
«Αρχόμενον το κακόν κόπτειν» (Φωκυλίδης).
«Οπού 'χει φίλον ακριβό, έχει μεγάλο θησαυρό»
«Φίλους έχων, νόμιζε θησαυρούς έχων» (Μένανδρος)
«Η ευτυχία κάνει τους φίλους κι η δυστυχία τους δοκιμάζει»
«Τους γνησίους των φίλων αι συμφοραί δοκιμάζουσι» (Αίσωπος).
«Κάλλιο να σε ζηλεύουνε παρά να σε λυπούνται»
«Κρέσσων οικτιρμού φθόνος» (Πίνδαρος).
«Φοβάται τη σκιά του»
«Την αυτού σκιάν δέδοικεν» (Αριστοφάνης).
«Η δουλειά ντροπή δεν έχει»
Το περίφημο του Ησιόδου, «Εργασίη ουδέν όνειδος»
«Τον αράπη κι αν τον πλύνεις...»
«Αιθίοπα σμήχεις»
«Στην άμμο χτίζεις»
«Εις ψάμμον οικοδομείς»
«Απ' τον τράγο γάλα»
«Τράγον αμέλγειν»
«Πιάσ' το αβγό και κούρεφ' το»
«Ωόν τίλλεις»
«Οσα δε φτάνει η αλεπού, τα κάνει κρεμαστάρια»
«Ομφακες εισί» (Αισώπου)
«Αυτό που θες να κάνεις σήμερα, γι' αύριο μην τ' αφήνεις»
«Μηδ' αναβάλλεσθαι ες τ' αύριον ες θ' έννησιν» [ούτε για μεθαύριο] (Ησίοδος).
«Στον φυλάργυρο τα γρόσα, καθώς στο νεκρό τη γλώσσα»
«Ούτε παρά νεκρού ομιλίαν, ούτε παρα φιλαργύρου χάριν δει επιζητείν» (Σωκράτης)
«Οταν έχεις δάνειζε, μα εγγυητής μην μπαίνεις»
«Εγγύα, πάρα δ' άτα» (Θαλής)
«Τα δανεικά κάνουνε σκλάβους τους ανθρώπους»
«Τα δάνεια δούλους τους ελευθέρους ποιεί».
«Κάθε πέρσι και καλύτερα»
«Αεί τα πέρυσι βελτίω»
«Εχει κι ο μήρμυγκας χολή, έχει κι η μύγα σπλήνα»
«Ενεστι και μύρμηκι χολή»
«Ούτε στον ύπνο τους δεν τον είδαν»
«Ούποτ' οφθαλμοίσιν αν εύδοντες είδον» (Σόλων)
«Οπως με βλέπεις και σε βλέπω»
«Ωσπερ εισοράς εμέ» (Σοφοκλής)
«Ενα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη»
«Μία χελιδών έαρ ου ποιεί»
«Σκύλος που γαβγίζει δε δαγκώνει»
«Κύων θωυκτήρ ου δάκνει»
«Αετός μύγες δεν πιάνει»
«Αετός μυίας ου θηρεύει»
«Βράζει το αίμα του»
«Εζεσεν αίμα» (Θεόκριτος)
«Σαν την άμμο της θάλασσας»
«Επεί ψάμμος αριθμόν περιπέφευγεν» (Πίνδαρος)
«Του πουλιού το γάλα»
«Γάλα ορνίθων»
«Σ' όλους δε μπορείς ν' αρέσεις»
«Ούπω πάσιν αδείν δύναμαι» (Θέογνις)
«Εριξε τ' αυτιά στον ώμο»
«Τα ώτα επί των ώμων έχοντες» (Πλάτων)
«Βάρος περιττό της γης»
«Αχθος αρούρης» (Ιλιάς)
«Κίνησε γη και ουρανό»
«Γη (δοτική) και ουρανόν συνάπτειν»
«Γυμνός σαν απ' την κοιλιά της μάνας του»
«Γυμνός εκ μήτρας»
